Przebudowa ul. Legionów w Łodzi to realizacja, która zapisała się w popkulturze m.in. za sprawą zabetonowanego samochodu w drodze, uszkodzonego hydrantu i serii artykułów na temat tego, że prace budowlane się przedłużają co utrudnia życie mieszkańcom miasta. Tymczasem tramwaje na Legionów wróciły już 4 marca 2024 r.,  prace budowalne zostały odebrane 13 czerwca 2024 r., a odbiór końcowy inwestycji nastąpił 27 czerwca 2024.  Czyli w terminie kontraktowym, aneksowanym na dzień 30 czerwca 2024 roku z uwagi na  zmienioną dokumentacje projektową i nieprzewidziane zapisami kontraktu prace dodatkowe i zamienne. Generalny wykonawca, firma Balzola Polska, pierwszy raz od rozpoczęcia prac zabiera głos na temat niuansów realizacyjnych.

Efekt prac to ponad 2 km nowych dróg i ponad 4 km torowiska tramwajowego, a także nowe chodniki, przystanki oraz sporo zieleni. 

Balzola rozwiązała ponad 70 kolizji energetycznych oraz przebudowała 12 komór kanalizacyjnych

W ramach kontraktu przebudowano ponad 30 kolizji kabli energetycznych ujętych w projekcie oraz ponad 40 kolizji dodatkowych nie objętych projektem. Były to głównie kolizje z istniejącym uzbrojeniem terenu, przeważnie słupów trakcyjnych z istniejącymi kablami elektrycznymi i telekomunikacyjnymi. Roboty dodatkowe często wymagały natychmiastowego działania, co odbywało się kosztem zasadniczych prac kontraktowych i przesunięć w harmonogramie budowy. Dużym zaskoczeniem realizacyjnym były odmienne warunki gruntowe od tych wskazanych w dokumentacji. Okazało się, że konieczne było wzmocnienie podłoża i wymiana gruntu (1050 m³) na całym zakresie przebudowy. W ramach tych prac napotkano na artefakty o znaczeniu archeologicznym jak: odkopany ciek wodny  od ul. Piotrkowskiej, oraz szczątki ludzie, które wymagały nie tylko uruchomienia badań archeologicznych, ale również antropologicznych. Prace wykopaliskowe trwały kilka miesięcy uniemożliwiając prowadzenie robót w rejonie znalezisk. W ulicy Cmentarnej zwiększono zakres przebudowy wodociągu z pierwotnych 103 m do ponad 500 m, obejmując przebudową sieci cały odcinek przedmiotowej ulicy. Zamienna dokumentacja projektowa dla tego zakresu prac została przekazana wykonawcy w lipcu 2023, zasadna wartość prac w formie protokołu konieczności potwierdzona została we wrześniu, natomiast ich zlecenie w formie aneksu do Umowy wykonawca otrzymał w grudniu 2023, a więc znacząco po pierwotnym terminie zakończenia inwestycji.

To wszystko spowodowało, że prace zasadnicze musiały być wykonywane w warunkach zimowych, co wymagało stosowania dodatkowych narzędzi takich jak: specjalistyczna chemia budowlana, montaż namiotów, czy wykorzystanie nagrzewnic bądź mat grzewczych.

Warto podkreślić, że ten zakres prac nie był ujęty w dokumentacji przetargowej. Tak znacząca zmiana wymagała przeorganizowania ustalonego fazowania prac i wynikającego z nich harmonogramu robót, a co za tym idzie zaangażowania dodatkowych sił i zapewnienia środków, aby wykonać to zadanie. Po podpisaniu kontraktu wykonawca przystępuję do mobilizacji sił na kontrakcie według jego wytycznych. W momencie zmiany reguł gry w trakcie realizacji, gdzie gros prac rozbiórkowych była już wykonana, przeorganizowanie się w szybkim tempie, aby dostosować się do nowych zapisów w kontrakcie jest dużym wyzwaniem. Posiadając tę wiedzę można byłoby inaczej poprowadzić prace rozbiórkowe, tak by w mniejszym stopniu wpływać na płynność ruchu w tkance miejskiej. Warto podkreślić, że wszystkie prace były prowadzone pod ruchem. Mając na względzie fakt, że ul. Legionów jest jednym z krytycznych ciągów komunikacyjnych miasta, Balzola zapewniła możliwość ruchu pieszego  przez cały okres trwania kontraktu, prowadząc prace etapami tak, by zapewnić również ruch kołowy w newralgicznych lokalizacjach.

Pech czy sabotaż- Jak to było z zabetonowany samochodem?

W środowisku budowlanym takie historie z zaparkowanym w niewłaściwym miejscu samochodem to dość częste zjawisko. – Niech rzuci kamieniem, ten który po zamówieniu betonu nie szukał gorączkowo kierowcy źle zaparkowanego pojazdu. W takim wypadku decyzja jest dość prosta. Mając do wyboru wylać beton tam gdzie jest to możliwe z ominięciem przeszkody lub odesłać  i zmarnować, co znaczy że zutylizować beton, wybór wydaje się oczywisty. Nawet za cenę bycia „pro contetem” na Make Life Harder (red. profil satyryczny dostępny na kanałach Meta prowadzony przez Jakobe Mansztajna) dalej podjęlibyśmy taką samą decyzję. Wizerunkowo niepopularną, ale odpowiednią z uwagi na termin oraz właściwą ze względu na środowisko naturalne. Koszt wyprodukowania raz jeszcze betonu to nie tylko pieniądze, ale przede wszystkim zmarnowany cement, kruszywo i woda, a o śladzie węglowym zawartym w wyprodukowaniu mieszanki jak i jej transporcie nie wspomnę. – wyjaśnia Adam Stawski – Dyrektor Generalny Balzola Polska.

Dlaczego nie udało się usunąć samochodu mimo zgłoszenia tego faktu odpowiednim służbom? 

– Tego nie będziemy komentować, bo nie o pracy służb jest ten materiał. Krążą też teorie jakoby zaparkowany samochód był elementem sabotującej nas konkurencji. Nie mamy żadnych dowodów na poparcie tej tezy. Poza tym wolimy myśleć, że mieliśmy  po prostu pecha. Na pewno mieliśmy go trafiając hydrant. Uchylając nieco budowlanej kuchni zgłaszający incydent do ZWIK wykonawca nie ma prawa samodzielnie zakręcić wody. To jak długo woda wypływa zależy od tego w jakim czasie uprawniona do zakręcenia zaworu osoba pojawi się na budowie. Trzeba przyznać, że awaria została bardzo szybko opanowana. Kolizję z hydrantami są najczęstszymi incydentami na  budowach infrastrukturalnych wynikają często ze źle zinwentaryzowanej infrastruktury albo błędu w zakresie operowania maszyną głębiącą  – dodaje Adam Stawski, Dyrektor Generalny, Balzola Polska.  Praca na budowie to ciągle jeden z najniebezpieczniejszych zawodów. Trzeba mocno uważać i mimo coraz większej świadomości każdemu zdarza się zrobić coś na pamięć. Ludzie są tylko ludźmi. W tym incydencie nikt nie ucierpiał, a podobna sytuacja się nie wydarzyła ponownie.

Opóźniony czy na czas? Kalendarium budowy:

• Pierwsze przedłużenie terminu (o 1 miesiąc) miało miejsce po wyborze wykonawcy, z uwagi na opóźnienia formalne związane z podpisaniem umowy, które odbyło się 29 września 2022 roku.
• Wykonawca w oczekiwaniu na przekazanie pozwolenia na budowę i dokumentację projektową, przystąpił do rozbiórki już 5 grudnia 2022 roku na podstawie pozwolenia na realizację prac rozbiórkowych.

• Otrzymanie pozwolenia na budowę zostało wydane 5 stycznia 2023, a projekt budowalny został przekazany 12 stycznie 2023 roku.
• Kolejne ustalenia ze stycznia 2023 uwidoczniły zmiany warunków kontraktowych, gdzie wykonawca w dniu 19 styczniowa 2023 roku otrzymał do realizacji projekt wykonawczy odmienny od przetargowego.

• Formalne rozpoczęcie prac po zatwierdzeniu uzgodnień projektowych nastąpiło 13 marca 2023 roku. W tym czasie wykonawca przystąpił do realizacji prac w zakresie przebudowy infrastruktury podziemnej.
• Kolejne etapy prac to przebudowa wspomnianych komór kanalizacyjnych, usuwanie kolizji, wzmocnienia podłoża i wymiany gruntu. Roboty torowe rozpoczęły się w lipcu 2023 roku.
• Zgłoszenie budowy do odbiorów końcowych 28 maja 2024 roku jest sporym sukcesem terminowym, biorąc pod uwagę zakres inwestycji.

Projekt przebudowy ul. Legionów jest jednym z większych projektów rewitalizacyjnych miasta Łodzi.

Z uwagi na szeroki zakres został podzielony na 3 kontrakty:

• Pierwsza część kontraktu dotyczy zakresu przebudowy ul Legionów od Placu Wolności przez skrzyżowanie z ul. Zachodnią do skrzyżowania z ul. Gdańską, wraz z tarczą skrzyżowania oraz wlotem ul. Gdańskiej w relacji południowej.

• Druga część kontraktu rozpoczyna się od ul. Gdańskiej bez tarczy skrzyżowania, ponieważ ta została przebudowana w części pierwszej umowy, przechodzi dalej przez skrzyżowania z ulicami: Żeromskiego wraz z tarczą skrzyżowania, z ul. Cmentarną, wraz z wlotami ulic Pogonowskiego oraz Świętego Jerzego i kończy się bezpośrednio przed skrzyżowaniem z Żeligowskiego – bez skrzyżowania.

• Część trzecia kontraktu to przebudowa ul. Cmentarnej bez skrzyżowania z Legionów. W ramach tej części umowy przebudowany został również skwer KOR (Komisji Obrony Robotników) wraz z fontanną oraz małą architekturą, to jest ławkami oraz roślinnością. Następnie skrzyżowanie z ul. Mielczarskiego wraz ze skrzyżowaniem, aż do skrzyżowania ul. Ogrodowej i Srebrzyńskiej. Tu prace nie obejmowały przebudowy skrzyżowania.

Aby zobrazować skale zadania warto przyjrzeć się budowie w liczbach:

• 10 km rur ochronnych i kabli zasilających oraz powrotnych w ramach przebudowy kabli zasilających sieci trakcyjnej.
• 40 studni kablowych i ponad 1,5 km trasy kanalizacji kablowej w ramach przebudowy sieci teletechnicznej
• 1,9 km przebudowy sieci gazowych
• 150 punktów odwodnieniowych przebudowanych
• 109 słupów trakcyjnych
• 4 km drutu jezdnego
• Ponad 3 km tras kablowych oraz 200 punktów oświetleniowych
• 8 tyś krzewów
• 141 drzew
• 3 160 m linii kroplującej zamontowanej w ramach systemu automatycznego nawadniania
• 14 000 m² chodników i miejsc postojowych
• 11 wiat przystankowych
• 275 elementów małej architektury takich jak: ławki, kosze, słupki i barierki.

Metryczka projektowa:

• Zamawiający: Zarząd Inwestycji Miejskich w Łodzi
• Generalny Wykonawca – Konsorcjum Balzola Polska z o.o. i Lantania SA
• Biuro Projektowe: BPK w Poznaniu Sp. z o.o.
• Inżynier Kontraktu: PILAMIS Sp. z o.o.
• Współpraca z gestorami: ZWIK (Zakład Wodociągów i Kanalizacji Łódź), PSG (Polska Spółka Gazownictwa), PGE dystrybucja (Polska Grupa Energetyczna), Orange Polska

Wartość kontraktów – 111 628 051 zł netto.